NİLGÜN'ÜN GÜNLÜĞÜ – SİNOP AŞIĞI 
1.Ayhan Bey, ne zaman ,nerede doğdunuz?
1936 yılında Sinop’ta doğdum.
Kotracı Ayhan Demir ile ncabaci
2.Kotara yapmaya ne zaman başladınız?
1950 yılında sanata olan yatkınlığımdan ve benimde isteğimle, o yıl açılan, Orta Sanat Okulunun marangozluk bölümüne gittim.
Bu mesleği seçmemde ki diğer etkende, o yıllar ceza evinden afla çıkan Sinop’lu Devriş Usta’nın yaptığı gemi maketlerini,( şimdiki buzhanenin mıntıkasında bulunan) bir dükkanın vitrininde görünce, hayran kaldım. Ve kendi kendime o gemi maketlerinden yapmaya çalıştım. Bu arada sınıf arkadaşım Mahir Girinti, evinin alt katında bu gemi maketlerinden yapmaya başlayınca ve benimde elimin çok yatkın olduğunu görünce, beraber yapalım dedi, böylece biz ilk teknemizi beraberce yaptık.
Daha sonra ben de, evimin alt katında iptidai el aletleriyle üretime başladım.Benimle birlikte başlayan 15 arkadaşım, okulun lise bölümüne gidince bu mesleği bıraktılar. O yıllar,birtek ben devam ettim.Yaptığım tekneleri, yolcu vapuru gelirdi o zamanlar, oraya gidip satardım.
1956 da Amerikalılar Sinop’a gelince, Büyük Caminin karşısında dükkan tuttum, orada yapmaya başladım. O sıralar yanımda 1 kişi çalışıyordu.Sonra oğlum Sinan büyüdü ve bana yardıma başladı.Böylece artık Sinan’da yanımda bu işi öğreniyordu.
3.İlk yaptıgınız tekne modellerı neydi?
Yelkenli kotralarla başladık,zamanla modelleri geliştirdik.
4.Kendinizi nasıl geliştirdiniz?
Devamlı tekne yapa yapa, kendimi geliştirdim.Çektirme, taka, balıkçı tekneleri,yelkenli,sandallar yaptık. Bundan 25 yıl öncede şişe içinde gördüğüm bir gemi maketi çok ilgimi çekti ve deneyerek tek tek cımbızla şişe içine maket parçalarını koyup monte ederek, şu anda gördüğünüz şişe içindeki gemileri yaptık.Halada bu tür çalışmalar yapıyoruz.
5.Siz kotra yapımını, kimlere öğrettiniz?
Bu işi önce oğlum Sinan öğrendi,sonrada yanımızda 15 yıldan beri çalışan 3 kişi bu işi tam anlamıyla biliyor ve diğerleride öğreniyor.
6.Şu anda kaç kişi çalışıyor yanınızda?
Şu anda 11 kişi çalışıyor.16 seneden beri yanımda çalışan var.Tam ustalığı ve inceliklerini öğrendiler.
7.Eskiden dükkanınızın vitrininde bıldırcınlar vardı. O nasıl oluştu?(Alttaki videoda anlatıyor.)
kotracı ayhan demir ve vitrini ile ncabaci
8.Kuş türlerini seviyorsunuz,şimdide bir papağan var dükkanınızda?
15 yıl önce bir müşterim vardı ,sonrada iyi dost olduk,onlar Sinop’tan başka yere tayin olduklarında Ayhan Amca biz seni çok seviyoruz ve bu konuşan papağanımızı sizin kuşları çok sevdiğinizi bildiğimden size hediye etmek istiyoruz dedi.Ve bana verdi.Şu anda kelime hazinesi dahada gelişti.
Konuştuğu en kötü kelimede ‘Ne var ulan?’ oluyor. Bazı müşteriler bu ses nerden geldi diye çevreye bakıyor.)))
9.Bir kotra yapımında kaç saat uğraşıyorsunuz? Eskiden kaç saatinizi alıyordu,şimdi kaç saat?
İlk zamanlar yaptığım yelkenliler boyuna göre 1 veya 2 günümü alırdı,şimdi ise boyuna ve modeline göre sayısız çıkarabiliyoruz.
10.Ne tür ağaç kullanıyorsunuz?
Ceviz,gürgen, kavak ağaçları kullanıyoruz. Özel renkli dut ve kiraz ağaçlarıda var. Onlarıda özellerde kullanıyoruz.Doğal renk istiyor bazı müşteriler, sadece vernik sürüyoruz.
11.En çok tercih edilen modelleriniz hangisi?(Sinan’ın cevabı)
Karadenize özgü tekneler çok tutuluyor. Çek çek dediğimiz tekneler revaçta. Ben tekneleri ağaçına göre şekil veriyorum. Tamamen doğaçlama, kalem kullanmam,tamamiyle el beçerilerisi gerekiyor.
12.İnternet üzerinden satış yapıyormusunuz?(Sinan ‘ın cevabı)
Evet yapıyoruz. Sadece kargoda sorunumuz oluyor. Hem fiyat yönünden, bazende kırıklar oluyor. Ben toptan satışları sevmiyorum. Bu tekneler iç içe gecipte yollanması beni üzüyor. Bu bir sanat gönlümüzden çıkıveren , duyguların teknelere yansıması,şekillenmesi. Değer bilipte alınınca çok büyük keyif alıyorum.
13.Bu mesleğin zorlukları neler?(Sinan’ın cevabı)
Kdv nin %18 olması çok kötü.İhaleden ağaç almamız hep sıkıntı oluyor.Sanat yönünden hiçbir sıkıntı yok. Hergün bir heyecanla giriyorum atölyeme.
14.Kaç çesit tekne modeliniz var?
Şu anda 14 modelimiz var ve bu modellerde kendi aralarında büyüklüklerine göre değişiyor.(Alttaki adren modellere bakabilirsiniz.)
15.Sosyal yönden neler yapıyorsunuz?(Sinan’ın cevabı)
Üniversitede küçük çocuklara,hocaları eşliğinde tekne yapımı eğitimi veriyoruz. Cezaevine de aynı hizmeti götürüyoruz.
16.Amerikalılar zamanında sanıyorum Sinop’u,sizin tekneler sayesinde dünya ya duyurduk, ne dersiniz?
Amerikalılar buradayken,8-10 binin üzerinde ‘Sinop- Turkey’ yazan gemi maketleri, Amerika ve Avrupa’ya gitti. Sinop’un adı dünyada duyurulmaya başladı.
17.Şu anda yerli turistin yanında, yabancıda kotralara ilgi gösteriyor mu?(Sinan’ın cevabı)
Gösteriyorlar ama kırılacak diye alamıyorlar.Kargo sorunumuz büyük.
18.Tekne yapımının zorlukları neler?
İşimizi çok severek yapıyoruz. Fakat hiçbir dalgınlık kabul etmeyen, aynı zamanda tehlikeli bir işimiz var. Gördüğünüz gibi ben 2 parmağımıda makinaya kaptırdım, benim gibi 3 çalışanımda parmaklarını kaybettiler. Bu arada çok tozlu ve tiner kokularının içinde çalıştık ve hala da oğlum ve işçiler çalışıyorlar. Bu yerlere kolay gelmedik.
19.Bu arada siz birçokta ödül aldınız. Birazda bunlardan bahsedermisiniz?
Amerikalılardan devamlı teşekkür belgeleri aldık.Valilik, defterdarlık,belediyemizden, Sinop’u tanıtım katkılarımızdan dolayı , teşekkür belgeleri aldık.
Ayrıca Sinop dışında yapılan organisazyonlarda,
(İstanbul, Ankara, İzmir)gibi yerlerde, Sinop’u çok güzel temsil ettiğimiz için, bize özel teşekkür belgeside verdiler.
Bu arada İncirlik(3yıl) ve Adana (4yıl), Marmaristede (2yıl)dükkan açtık.
Daha sonra Kıbrıs Savaşından sonra kapatık.
2004 yılında, Türkiye çapında 600 sanatkarın içinden seçilen 28 santakardan biri olduğumuz için bize yine ödül verildi.
20.Dükkanınızı ziyaret eden ünlüler kimler?
Sinop’ a gelen her ünlü dükkanımıza uğramıştır.Mesela, Zeki Alasya, Şevval Sam,Şoray Uzun, bakanlar, Galatasaraylı Hakan şimdi aklıma geliverenler.
Bu arada yaptığımız özel tekneler cumhurbaşkanına, başbakana, bakanlarada gitti.
21.Sinan sen neler söylemek istersin?
kotracı sinanin gemi yapimi ile ncabaci
8 yaşında babamın yanında çalışmaya başlayarak,törpülerle ağaçlarla tanıştım. Amerikalılar çok gelirdi dükkanımıza,onlar geldikçe , onlara tekne sattıkça,daha da ilgim arttı tekne yapımına. Birde bakmışım ki, askerlik zamanım gelmiş.
4 yaşında benimde bir oğlum var. Onunda ilgisi var gibi görünüyor ,ama kendi tercihi olacak. Bu mesleği isterse öğrenir, etkileyemem.
11 kişi yanımda çalışıyor ve bazıları ilk okuldan sonra yanımda çalışmaya başladılar, hepsi hevesli ve bu işi öğrenip devam etmek istiyorlar.Yanımda spastik engelli bir çocuğumda var, o da çok güzel öğreniyor,çok istekli.
Şartlarımız çok zor, daha dün çalışanım 2 parmağını kaybetti. Dışarıdan göründüğü gibi değil olay.
Saat sabah 4.00 de işe başlarım, saat 24.00 de kadar çalışırım. Bugünlere çok çalışmayla geldik.
Daha çok fuarlara gitmek istiyorum ve orada da ilgi görmek. Aslında ben her fuara katılıp, kendimi geliştirmek ve Sinop’u tanıtmak istiyorum. Bu sefer fuara gittiğimde Ankara’nın belediye başkanları geldi ama , bize uğramadılar. Halbuki ben hepsini hediyelerini hazırlamıştım.Müsteşar geldi ve ilgilendi. Bu fuara katılımım bana maddi yönden değil, manevi yönden tatmin etti. Ama gönlüm belediye başkanlarınında uğramasını isterdi.
Şu yaptığım büyük teknede Cumhurbaşkanımız için,ama malesef randevu alamadım ve hala valilikten haber bekliyorum.
Kargolar çok fiyatlı. Geçen gün cruise gemisiyle gelen bir turiste 400tl lik bir tekne sattım,adam kargoyla yollarmısınız dedi. Adresinide aldık, kargo 800tl istedi. Çok pahallı. Eğer yollama ücreti bu kadar fazla olmasa, yurt dışından bizim birçok müşterimiz olacaktır. Amerikalılar buradayken kendi postanelerinden yolladılakları için tekneleri,sorun olmuyordu. Şimdi ise büyük sorun..
İşimi çok seviyor ve büyük bir zevkle yapıyorum. Teşekkür ederim.
Bu güzel söyleşi ve Sinop’u yurt dışı ve yurt içi tanıtımlarından dolayı Ayhan ve Sinan Demir’e çok teşekkür ediyorum.